Hermeneutik Nedir?

Gadamer’ göre hermeneutik, “Hermeneuien sanatı, yani bildirme, haber verme, çeviri yapma ve açıklama sanatıdır.” Dilsel bir ifadesi olan hermeneutik esasında açımlama tekniği olarak da tanımlanabilir.

Grekçe kökenli hermeneuia kelimesi çok net bir ifadeyle “bilgece açıklama” anlamına gelir. Bununla birlikte aynı kelimeden türetilen hermeneios ise “açıklayan” veya “çeviren” olarak tanımlanır. Bir sanat dalı olarak görülen hermeneutik kutsal sefere ait olanın, otoritatif iradenin, ölümlüye yani dinleyen kişiye uygun şekilde açıklanmasıdır.

Kısaca Hermeneutik Tanımı

Sözle açıklama sanatı olarak bilinen hermeneutik kavramının kökleri antik Yunan’a kadar uzanır. Günümüz epistemolojik bilinciyle bakıldığında hermeneutik kutsal bilgiyi aktarma anlamı yerine açıklayıcı anlamı kullanılmaktadır. Günümüzde hermeneutik denince bu terimi Yeni Çağ’ın bilim geleneği ile bağlantılı düşünmek gerekir.

Kısaca açıklamak gerekirse hermeneutik, bir metnin içrek anlamının dışarı yönde açıklanması etkinliğidir. Ezoterik bilgilerin halk tarafından anlaşılabilir olmasında bu etkinliğe ihtiyaç duyurulur. Bu kavramın kökleri Antik Yunan tanrısı Hermes’e kadar uzanır. Antik Yunan tanrısı Hermes’ten gelen hermeneutik kavramı haber verme ve bir şeyi açıklama anlamlarını taşır.

Hermeneutik Nasıl Doğmuştur?

Hermes, yer ile gök arasında bağ kurucu bir kişiliğe sahiptir. Antik Yunan tanrıları gökte yer alırken yerden kasıt da sıradan insanlardır. Yukarıya ait yani tanrısal olanın bilgisini yere aktarmada hermeneutik kavramı kullanılır. Tanrısal bilginin yorumcusu olarak görülen Hermes, “hermesneuta” kelimesinin kökenidir. Dilimize yorumsama olarak da çevrilen hermeneutik bu kelime Hermes’e atfedilen görevi simgeler.

Hermeneutik – Sosyoloji İlişkisi

Yorumsama ve yorum bilimi olarak tanımlanan hermeneutik, bir bilginin kapsamlı biçimde açıklanmasını ifade eder. Sosyal bilimlerde sık sık karşılaşılan hermeneutik tanımı sosyoloji ile iç içedir. Yorumlayıcı sosyoloji olarak ayrı bir dalı bulunan bu bilimde kültürel görecelilik, değişkenlik ve objektiflik ele alınır. Örneğin bazı kültürlerde bilimsellik temel alınırken bazı kültürlerde dogmatik bilgiler veya büyücülük esas kabul edilebilir. Bu kavramları yorumlama konusunda hermeneutik aktarım önemlidir.