Anayasa Mahkemesi, 15 Ocak 2023 öncesi ve sonrası atanan memurlar arasında yapılan ayrımın anayasanın eşitlik ilkesine aykırı olduğuna hükmetti. Bu karar doğrultusunda, 3600 ek gösterge hakkından yararlanma imkanı artık tüm memurlara tanınacak.
AYM'nin iptal kararı, resmi olarak altı ay içerisinde yürürlüğe girecek. Bu da demek oluyor ki, en geç Aralık 2025 tarihine kadar yeni düzenleme hayata geçirilecek. Karar, toplam 5,3 milyon kamu personelini doğrudan etkileyecek ve maaş artışlarından emekli tazminatlarına kadar geniş bir yelpazede değişikliklere yol açacak.
3600 EK GÖSTERGE SİSTEMİNİN DETAYLARI
3600 ek gösterge uygulaması, memurların maaş hesaplamalarında kullanılan önemli bir parametre olarak karşımıza çıkıyor. Bu sistem, personelin kadro unvanı, görev derecesi, çalıştığı hizmet sınıfı, sorumluluklarının ağırlığı, kurumdaki hiyerarşik pozisyonu ve sahip olduğu eğitim seviyesi gibi kriterleri dikkate alarak belirleniyor.
Daha önce sadece 15 Ocak 2023 tarihinden önce kamuda görevine başlayan 5,3 milyon kamu personeli bu ek gösterge artışından faydalanabiliyordu. Ancak AYM'nin kararıyla birlikte, bu tarihten sonra memuriyete giren personel de aynı hakka sahip olacak.
Ek gösterge sistemi, özellikle 2008 yılı öncesi göreve başlayan memurların emekli ikramiyesi ve emekli aylıklarını önemli ölçüde etkiliyor. 2008 sonrası göreve başlayanlar için ise bu etki öncelikle emekli ikramiyeleri üzerinde kendini gösteriyor.
KİMLER BU KARARDAN YARARLANACAK?
AYM'nin kararından doğrudan etkilenecek personel grubu oldukça geniş bir yelpazede yer alıyor. İl müdürleri, şube müdürleri, maliye müfettişleri ve infaz koruma memurları başta olmak üzere on binlerce kamu görevlisi bu düzenlemeden faydalanacak.
Öğretmenler, hemşireler, din görevlileri, polis memurları gibi farklı meslek gruplarından personel de bu kapsamda değerlendiriliyor. Ayrıca, daha önce ek göstergeden yararlanamayan yardımcı hizmetler sınıfındaki personele de ilave 600 puan verilmesi planlanıyor.
Bu düzenleme ile birlikte, kamu personeli arasındaki adaletsizlik sorunu büyük ölçüde çözülmüş olacak. 15 Ocak 2023 sonrası atanan memurların brüt maaşlarında 607,53 TL, net maaşlarında ise 431,35 TL artış gerçekleşmesi bekleniyor.
EMEKLİ MAAŞLARI VE TAZMİNATLARDAKİ DEĞİŞİM
Kararın en önemli etkisi emeklilik konularında görülecek. 30 yıllık hizmeti olan ve 3600 ek göstergesi bulunan bir memurun emekli aylığında 1.234 TL ile 1.391 TL arasında artış yaşanacak. Emekli ikramiyesinde ise bu artış 44.500 TL ile 50.150 TL arasında değişkenlik gösterecek.
Birinci dereceye ulaşmış ve 3000 ek göstergeli öğretmen, sağlık çalışanı ve din görevlilerinin emekli aylığı 5.627 TL'den 6.861 TL'ye yükselecek. Emekli ikramiyesi ise 202.909 TL'den 247.408 TL'ye çıkacak.
2200 ek göstergeli dört yıllık yükseköğrenim mezunu hemşire ve din görevlileri yüzde 25'lik bir artışla emekli aylıklarında 1.391 TL ve ikramiyelerinde 50.150 TL ilave ödeme alacak. Polis memurları da benzer oranda artışlardan yararlanacak.
UYGULAMA TAKVİMİ VE GELECEK PLANLARI
AYM'nin iptal kararı altı ay sonra yürürlüğe girecek olmasına rağmen, hükümet yeni düzenlemenin detaylarını belirleme konusunda henüz somut adımlar atmış değil. Çalışma Bakanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığı bünyesinde yeni bir çalışma grubu henüz oluşturulmadı.
Maaşlar, emeklilik maaşları ve emeklilik tazminatlarındaki artışlar, kamu çalışanlarının tabi oldukları kanunlara göre farklılık gösterecek. 5510 Sayılı Kanun'a tabi olan memurların emekli maaşları yaklaşık 3 bin TL artarken, 5434 Sayılı Emekli Sandığı Kanunu'na tabi olanlar için bu artış 12 bin TL'ye kadar çıkabilecek.
1 Ekim 2025 tarihinde Meclis'in açılmasıyla birlikte 3600 ek göstergeye ilişkin yeni yasal düzenleme getirilmesi planlanıyor. Hesaplamalara göre 15 Ocak 2023 tarihinden sonra işe girenlerin maaşları ve 30 yıl çalıştıktan sonra alacakları emekli tazminatı ile maaşlarında bugünün rakamları üzerinden ortalama yüzde 22 oranında artış olacak. Emekli tazminatlarındaki artışın 150 bin TL'yi bulması hesaplanıyor.
15 Ocak 2023 sonrası atanan memurlara geçmişe dönük ödeme yapılıp yapılmayacağı konusu ise hükümetin takdirine bırakılmış durumda. Bu konu yasal düzenleme sırasında netleştirilecek.