Ekonomim’den Ali Ekber Yıldırım’ın haberine göre Türkiye'nin tarım ve hayvancılık sektöründe yeni bir dönem başlıyor. Uzun yıllardır devam eden ithalat bağımlılığını azaltmak ve yerli üretimi güçlendirmek amacıyla, Tarım ve Orman Bakanlığı kapsamlı bir üretim planlaması ve destek programı başlatıyor.
Bu yeni yaklaşımın en dikkat çekici özelliklerinden biri, kadın ve genç üreticilere yönelik özel destekler sunması. Peki, bu modelde neler değişiyor? Hayvancılıkta planlama nasıl yapılacak? Destekler kimlere gidecek?
YENİ PLANLAMA YAKLAŞIMI VE YASAL DÜZENLEMELER
Türkiye'nin tarımsal planlama serüveni, cumhuriyetin ilk yıllarına kadar uzanıyor. 1931 yılında düzenlenen "Birinci Ziraat Kongresi"nden bu yana, tarımda üretim planlamasının önemi sürekli gündemde. Ancak, aradan geçen yaklaşık bir asra rağmen, ülke hala etkin bir planlama sistemine kavuşabilmiş değil. Son yıllarda, özellikle hayvancılık sektöründe yaşanan sorunlar ve ithalat bağımlılığı, bu konunun önemini bir kez daha gözler önüne serdi.
2023 yılında yapılan yasal düzenlemelerle, tarımsal üretimin planlanması konusunda önemli adımlar atıldı. 5 Nisan 2023 tarihinde yürürlüğe giren kanun değişikliği ve 14 Eylül 2023'te yayınlanan yönetmelik ile bitkisel üretim, hayvancılık ve su ürünleri sektörlerinde kapsamlı bir planlama çerçevesi oluşturuldu. Bu düzenlemeler, üretim izinlerinden destekleme politikalarına kadar geniş bir yelpazede değişiklikler getiriyor.
HAYVANCILIKTA ÜRETİM PLANLAMASI VE HEDEFLER
Hayvancılık sektöründe üretim planlaması, sürdürülebilir ve verimli bir üretim modeli oluşturmayı hedefliyor. Bu kapsamda:
- İl bazında 3 yıllık hayvansal üretim planları hazırlandı.
- Kırmızı et, beyaz et, süt ve yumurta üretiminde bölgesel bazlı planlama yapılacak.
- Mera ve kaba yem üretim alanlarının verimli kullanımı sağlanacak.
- Doğal ve genetik kaynakların korunmasına öncelik verilecek.
- Üretim; maliyet, kapasite ve pazarlama olanaklarına göre planlanacak.
- Suyun merkeze alındığı doğal ve genetik kaynakların korunmuş olduğu sürdürülebilir hayvancılık sağlanacak.
YENİ DESTEKLEME MODELİ: KADIN VE GENÇ ÜRETİCİLERE ÖZEL İLGİ
Hayvancılık Genel Müdür Vekili Salih Çelik'in açıklamalarına göre, yeni destekleme modeli "temel hayvancılık desteği" ve "ürün geliştirme desteği" olmak üzere iki ana başlık altında uygulanacak.
Bu kapsamda bütün üreticiler temel desteklerden yararlanacak. Aile işletmelerine ilave destek sağlanacak ve ilk defa hayvancılığa başlayan genç ve kadın üreticilere ilave destek verilecek. Bu model içinde öne çıkan unsurlar şunlar:
- Aile işletmelerine ilave destek sağlanacak.
- Hayvancılıkta ilk kez genç ve kadın üreticilere özel destek verilecek.
- Üretilmiş olan her buzağı, oğlak ve kuzuya destek ödemeleri yapılacak.
- Ari işletmeler desteklemede ön plana çıkarılacak.
- Sübvansiyonlu kredilerde kadınlara, gençlere ve planlı üretim bölgelerine ilave indirim uygulanacak.
ÇİĞ SÜT SEKTÖRÜNDE YENİ DÜZENLEMELER
Hayvancılık sektörünün en önemli alt dallarından biri olan süt üretiminde de önemli adımlar atılıyor. Çiğ Süt Eylem Planı kapsamında:
- Yeni bir maliyet modeli geliştiriliyor.
- Çiğ süt maliyetleri üç ayda bir güncellenecek ve açıklanacak.
- Nisan ayı itibari ile açıklanmış olan maliyetlere uygun bir marj ile çiğ süt tavsiye fiyatı tespit edilecek.
ÜRETİM İZİNLERİ VE ÖNCELİKLER
Ürün veya ürün gruplarının asgari ve azami ürün miktarları Tarımsal Üretimin Planlanması Kurulu tarafından belirlenerek üretim öncesinde Hayvancılık Genel Müdürlüğü tarafından il müdürlüklerine bildirilecek. İl müdürlüklerince kurumsal internet sitelerinden ve mahalli iletişim araçlarından ilan edilecek. Yeni düzenlemelerle birlikte, hayvansal üretim izinlerinin verilmesi konusunda da bir sistem oluşturuluyor. Buna göre:
- Ürün veya ürün gruplarının asgari ve azami üretim miktarları Tarımsal Üretimin Planlanması Kurulu tarafından belirlenecek.
- Ticari amaçlı yeni işletmeler için il/ilçe müdürlüklerinden izin alınması zorunlu olacak.
- Öncelik organik tarım, sözleşmeli üretim ve iyi tarım uygulamaları yapmakta olan işletmelere öncelik verilecek.
- Çiftçi örgütleri tarafından ortaklaşa yapılan üretimler desteklenecek.
- Bakanlık ıslah programlarına kayıtlı ya da soy kütüğüne üye damızlıkçı ya da ari işletmelere destek verecek.
Bu yeni yaklaşım ve düzenlemelerle, Türkiye'nin hayvancılık sektöründe uzun vadeli, sürdürülebilir ve verimli bir üretim modeline geçiş yapması hedefleniyor. Özellikle kadın ve genç üreticilere yönelik destekler, sektörde yeni bir dinamizm yaratma potansiyeli taşıyor. Önümüzdeki yıllarda, bu politikaların sonuçlarını görmek ve değerlendirmek, Türkiye'nin tarım ve hayvancılık geleceği açısından büyük önem taşıyacak.