Engelli bireyler için erken emeklilik hakkı, sosyal güvenlik sisteminde önemli bir avantaj sunuyor. Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde (TBMM) kabul edilen yeni düzenleme ile erken emeklilik şartlarında değişiklik yapıldı.
NELER DEĞİŞTİ?
Daha önce vergi indirimi üzerinden belirlenen engelli emekliliği süreci, artık doğrudan çalışma gücü kaybı oranına göre değerlendirilecek. Engellilik oranı en az %40 olan bireyler, yaş şartı olmadan emekli olabilecek. Ancak, sigortalının işe giriş tarihi, engellilik oranı ve prim gün sayısına bağlı olarak emeklilik şartları farklılık gösteriyor.
Engelli emekliliğinde yaş şartı aranmazken, belirlenen sigortalılık süresi ve prim gün sayıları şu şekilde güncellendi:
- %40-49 engellilik oranı: 18 yıl sigortalılık süresi ve 4 bin 680 prim günü
- %50-59 engellilik oranı: 16 yıl sigortalılık süresi ve 4 bin 320 prim günü
- %60 ve üzeri engellilik oranı: 15 yıl sigortalılık süresi ve 3 bin 960 prim günü
BAĞ-KUR VE MEMURLAR İÇİN YENİ DÜZENLEME
1 Ekim 2008 itibarıyla BAĞ-KUR sigortalıları da engelli emekliliği hakkından faydalanabiliyor. Engellilik oranına göre sigortalılık süresi ve prim günü şartları belirlenirken, devlet memurları için de benzer bir uygulama yürürlüğe girdi.
1 Ekim 2008’den önce göreve başlayan ve en az %40 engelli raporu bulunan memurlar, 15 yıl sigortalılık süresi ve 5.400 prim günü ile emekli olabiliyor. Yeni yasa ile birlikte 1 Ekim 2008 sonrası memurlar için de aynı şartlar geçerli hale getirildi.
YENİ YASAYLA GELEN DEĞİŞİKLİKLER
Yapılan düzenleme ile erken emeklilik süreci daha hızlı ve kolay hale getirildi. Önceden Maliye Sağlık Kurulu'nun onayı beklenirken, yeni yasayla birlikte artık karar, doğrudan SGK Sağlık Kurulu tarafından verilecek. Bu değişiklik, özellikle SSK’lılar için sürecin daha hızlı sonuçlanmasını sağlayacak.
Öte yandan, yeni yasa sadece SSK’lıları kapsarken, BAĞ-KUR ve memurlar için mevcut düzenlemelerde herhangi bir değişiklik yapılmadı. Ayrıca, vergi indirimi raporu olan bireylerin emeklilik başvurularında SGK sağlık kurullarından yeni bir iş gücü kaybı raporu almaları gerekecek. Ancak, mevcut raporlarıyla vergi indiriminden yararlanmayı sürdürebilecekler.
MALULEN VE ENGELLİ EMEKLİLİĞİ ARASINDAKİ FARKLAR
Malulen emeklilik ile engelli emekliliği arasındaki temel farklardan biri, iş gücü kaybı oranıdır. Malulen emekli olabilmek için sigortalının en az %60 iş gücü kaybı yaşadığını belgeleyen bir sağlık kurulu raporu alması gerekmektedir. Bu kapsamda, malulen emeklilik hakkına sahip olanlar yalnızca 1.800 prim günü ile emekli olabiliyor.
Ancak, engelli emekliliğinde en az %40 engellilik oranı yeterli olup, sigorta başlangıç tarihi, sigortalılık süresi ve prim günü şartlarına göre farklı emeklilik süreleri uygulanmaktadır.