Bu şekilde alacaklının hakkının korunması ve borçlunun malvarlığının değerlendirilmesi amaçlanır. İhtiyati haciz, dava açılmadan veya takip başlatılmadan önce de yapılabilir. Alacaklının borcun zamanında ödenmemesinden endişe duyması durumunda, borçlunun malvarlığına geçici olarak el konulmasını sağlamak için mahkemeden ihtiyati haciz kararı talep edebilir.
İhtiyati Haciz Talep Edilmesinin Şartları
İhtiyati haciz talep edilebilmesi için şartlar bulunmaktadır. İhtiyati haciz talep edebilmek için alacağın rehinle teminat altına alınmamış olması gerekmektedir. Eğer alacak rehinle teminat altına alınmışsa, ihtiyati haciz talep edilemez. İhtiyati haciz talep edebilmek için alacak paranın olması gerekmektedir. Diğer bir deyişle, mal veya hizmet alacakları için ihtiyati haciz talep edilemez, sadece para alacakları için talep edilebilir. Kural olarak, muaccel (vadesi gelmiş) alacaklar için ihtiyati haciz talep edilebilir. Ancak vadesi gelmemiş (müeccel) para alacakları için istisnai durumlar söz konusudur. Borçlunun yerleşim yeri belirsiz ise veya bulunamıyorsa, müeccel para alacakları için ihtiyati haciz talep edilebilir. Borçlu, taahhütlerinden kaçınmak veya borcunu ödememek amacıyla hileli işlemler yapıyorsa, müeccel para alacakları için ihtiyati haciz talep edilebilir. Borçlu, alacaklıyı mağdur etmek amacıyla mallarını gizlemeye veya kaçırmaya çalışıyorsa, müeccel para alacakları için ihtiyati haciz talep edilebilir.
İhtiyati Haciz Kararının Alınması
İhtiyati haciz kararı almak için alacaklının belirli adımları izlemesi gerekmektedir. Alacaklı, ihtiyati haciz kararı talebinde bulunmak için ilgili genel mahkemeye bir dilekçe ile başvurmalıdır. Dilekçede alacak miktarı, alacağın niteliği, borçlunun yerleşim yeri veya yerinin belli olmadığı durumda bu durumun belirtilmesi ve ihtiyati haciz talebinin gerekçeleri açıkça belirtilmelidir. Mahkeme, alacaklının iddialarını ve ihtiyati haciz talebinin gerekçelerini değerlendirir. Eğer mahkeme, alacaklının iddialarını haklı bulur ve ihtiyati haciz sebeplerini kabul ederse, borçlunun mallarına ihtiyati haciz konulmasına karar verebilir. Mahkeme, alacaklının haklı çıkma ihtimaline karşı teminat talep edebilir. Teminat, alacaklı tarafından sunulan bir güvencedir. Ancak, bazı durumlarda teminat gösterme zorunluluğu olmayabilir.
İhtiyati Haciz Kararının Kesinleşmesi
İhtiyati haczin uygulanması için alacaklı, ihtiyati haciz kararının uygulanmasından itibaren 7 gün içinde takip başlatmalı veya bir alacak davası açmalıdır. Bu süre içinde bir eylem gerçekleştirilmezse, ihtiyati haciz kararı kendiliğinden düşer. Alacaklı, ihtiyati haciz kararının uygulandığı tarihten itibaren 7 gün içinde dava açar veya takip başlatırsa, ihtiyati haciz devam eder. Alacak davası veya takibin sonunda alacaklı haklı çıkarsa, ihtiyati haciz kesin hacze dönüşür ve alacaklı malların satışını talep edebilir. İhtiyati hacizden sonra takip başlatıldığında, borçlu ödeme emrine itiraz etmezse ihtiyati haciz kesinleşir. Ancak borçlu ödeme emrine itiraz ederse, alacaklı ihtiyati haczin devam etmesi amacıyla itirazın kendisine bildirilmesinden itibaren 7 gün içinde itirazın iptali davası açabilir veya itirazın kaldırılmasını talep edebilir.