İslam dininin sosyal dayanışma anlayışını yansıtan fitre ve fidye, her ne kadar benzer görünse de aralarında önemli farklılıklar barındıran iki ayrı yardım türüdür.
Bu iki kavram, Müslümanların sosyal sorumluluk bilinçlerini ve toplumsal yardımlaşma duygularını açığa çıkaran önemli ibadet biçimleridir.
FİTRE: RAMAZAN'IN PAYLAŞIM RUHU
Fitre, Ramazan ayının sonunda, bayramdan önce verilen ve toplumsal dayanışmanın sembolü haline gelen bir sadaka türüdür. Temel amacı, oruç tutan Müslümanların muhtemel eksikliklerini telafi etmek ve yoksul kesimlere bayram sevincini yaşatmaktır. Her Müslüman, maddi imkanları ölçüsünde fitresini vermekle yükümlüdür.
Fitre, genellikle para veya gıda maddesi olarak ödenir ve fakir ile muhtaç kişilerin bayram sevincine ortak olmasını hedefler. Bu ibadet, zengin ile yoksul arasındaki sosyal mesafeyi azaltarak toplumsal bütünleşmeye katkı sağlar.
FİDYE: İBADETİN YERİNE KONULAN BEDEL
Fidye ise, belirli bir ibadeti yerine getiremeyen kişilerin o ibadetten kaynaklanan sorumluluğunu maddi bir karşılıkla telafi etme yöntemidir. Örneğin, sağlık sorunları veya yaşlılık nedeniyle oruç tutamayan kişiler, her gün için belirli bir miktar sadaka vermek suretiyle fidyelerini ödeyebilirler.
Fidye, İslam'ın insan odaklı yaklaşımını gösteren önemli bir uygulamadır. Fiziksel ya da sağlık engelleri nedeniyle bazı ibadetleri yerine getiremeyen müminlere, dini vecibelerini maddi imkanları ölçüsünde tamamlama fırsatı sağlar.